Μετά από δέκα χρόνια, τέσσερις σεζόν, πολλαπλά parts σε κάποιες από αυτές και μεγάλη ανυπομονησία από τους fans του, το Attack on Titan ολοκληρώθηκε. Το τελευταίο μέρος της δημοφιλέστερης ίσως anime σειράς των τελευταίων χρόνων, κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες και όπως έγινε και με το αντίστοιχο φινάλε του manga, δίχασε το κοινό και προκάλεσε αμέτρητες διαδικτυακές συζητήσεις και αναλύσεις. Όμως, τώρα, εν αντιθέσει με ό,τι συνέβη πριν από δύο περίπου χρόνια, περισσότερος κόσμος δηλώνει ενθουσιασμένος παρά απογοητευμένος με το τέλος της ιστορίας. Σαν καθαρός anime fan του AoT (ένας θεός ξέρει πως κρατήθηκα τόσα χρόνια να μην πιάσω το manga!) θα δώσω τη δική μου ματιά πάνω στο φινάλε της επικής ιστορίας του Hajime Isayama, που είναι σίγουρο πως θα αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι της στην ιστορία του Ιαπωνικού animation.
Η Μάχη του Παραδείσου και της Γης
Το τελευταίο μέρος του anime του Attack on Titan ξεκινάει λίγο πριν το τέλος. Το γεγονός, το οποίο αναφέρεται στην αγγλική μετάφραση ως The Battle of Heaven and Earth, είναι η τελική μάχη της ανθρωπότητας απέναντι στο Rumbling και τη γενοκτόνια που πυροδότησε ο Eren Yeager χρησιμοποιώντας τον Ιδρυτικό Τιτάνα. Έξω από το Fort Salta, η ανθρωπότητα θυμήθηκε για άλλη μια φορά την πλήρη αδυναμία της απέναντι στη δύναμη των Τιτάνων. Όμως, κάποιοι επέλεξαν να αντισταθούν.
Πολλά διαφορετικά επιμέρους subplot έκλεισαν εδώ, με σημαντικότερο ίσως αυτό του Levi. Ο ισχυρότερος μαχητής της ανθρωπότητας εκπλήρωσε τελικά τον μεγαλύτερο στόχο του, να σκοτώσει τον Zeke Yeager, κλείνοντας τον κύκλο συγκρούσεων μεταξύ των δύο, παίρνοντας εκδίκηση για τους νεκρούς συντρόφους του. Παράλληλα, ο θάνατος του Zeke στέρησε από τον Eren την πρόσβαση σε royal blood, έτσι ήταν πλέον αδύνατο να συνεχιστεί το Rumbling.
Όμως, η μάχη θύμισε τόσο στους θεατές όσο και στους πρωταγωνιστές πως αυτή η ιστορία δεν θα είχε ένα happy ending. Γίνεται ξεκάθαρο πως ο μόνος τρόπος για να λήξει αυτός ο εφιάλτης είναι ο θάνατος του Eren και εκεί πιστεύω πως βρίσκεται όλη η ουσία της ιστορίας και της φιλοσοφίας της σειράς. Όχι στην ίδια τη μάχη, αλλά σε όλα αυτά που οδήγησαν σε ένα από τα πιο συγκινητικά και σπαρακτικά φινάλε που θα μπορούσαμε να σκεφτούμε (παρόλο που ήταν απολύτως λογικό). Έτσι, καθώς ο Τιτάνας του Eren έρχεται αντιμέτωπος με τον Colossal Titan του Armin, μεταφερόμαστε μακριά από τη μάχη και βλέπουμε μετά από καιρό ξανά την ανθρώπινη ύπαρξη του πρωταγωνιστή της σειράς.
Eren και Armin
Ξεκινάω με αυτή την συνομιλία, από τις πολλές που κάνει ο Eren μέσω των Paths κάνει με τους πρώην συντρόφους του (αν και είδαμε μόνο δύο), γιατί θεωρώ πως είναι η σημαντικότερη για την πλοκή ολόκληρης της σειράς, ενώ ήταν αυτή που έφερε και τις μεγαλύτερες αντιδράσεις στο τέλος του manga.
Ο Eren εξηγεί στον Armin ένα τεράστιο μέρος των γεγονότων που οδήγησαν στην εξάλειψη του 80% της ανθρωπότητας. Όπως παρουσιάστηκε η συζήτηση αυτή στο anime, δόθηκαν απαντήσεις σε μεγάλα ερωτήματα, αλλά ταυτόχρονα έγινε εμφανής και η πλήρως ανθρώπινη πλευρά των πρωταγωνιστών μας. Ένας ήρωας πολέμου και ένας δυνάστης κάπου ανάμεσα από τον χώρο και τον χρόνο, παραδέχονται τα λάθη που όλοι έκαναν και έφεραν την ανθρωπότητα σε αυτό το σημείο. Για πρώτη φορά μετά από καιρό ο Eren είναι ο εαυτός του. Παραδέχεται τόσο τα συναισθήματά του για τη Mikasa όσο και το γεγονός πως θα ήθελε να ζήσει. Όμως, ο Eren ήταν πάντα ένας “αιχμάλωτος της ελευθερίας”. Το αποτέλεσμα της καταπίεσης που ήρθε να χτυπήσει τους εχθρούς του ακόμα πιο σκληρά. Και στο τέλος, δεν απέμεινε τίποτα, παρά μια ύπαρξη χαμένη ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον, με μοναδικό σκοπό να κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να εξασφαλίσει το μέλλον που εκτυλισσόταν μπροστά τους. Ακόμα και να επιτρέψει τον θάνατο της ίδιας του της μητέρας.
Η σκηνή αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στο manga. Θεωρήθηκε βιαστική, κακογραμμένη και πως δεν έδωσε επαρκείς εξηγήσεις. Είναι ξεκάθαρο πως ο Isayama ζορίστηκε πολύ με αυτόν τον διάλογο. Πριν γράψω αυτό το review, διάβασα το ίδιο κομμάτι του manga και μπορώ να πω, πέρα από κάθε αμφιβολία, πως στο anime το συνολικό αποτέλεσμα είναι πολύ καλύτερο. Οι αντιδράσεις του Armin είναι πιο φυσικές, η σειρά με την οποία ο Eren αποκαλύπτει τα μυστήρια στέκει καλύτερα και δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην ουσία του διαλόγου. Πως όλη ανθρωπότητα έφτιαξε τον Eren. Όταν οι δύο φίλοι αγκαλιάζονται και ο Armin παραδέχεται πως θα τα πουν στην κόλαση, η θεματική της σειράς είναι ξεκάθαρη. Ο πόλεμος φτιάχνει τέρατα. Κανείς δεν είναι αθώος σε αυτό το παγκόσμιο αιματηρό παιχνίδι και πως οι μεγαλύτερες καταστροφές έρχονται από τις επιπτώσεις των πράξεων μας. Κάτι που η ανθρωπότητα είναι καταδικασμένη να επαναλάβει στο μέλλον.
Eren και Mikasa
Ο Eren φέρνει την Mikasa σε ένα άλλο μέλλον, όπου επέλεξαν να ξεφύγουν από τον πόλεμο και να ζήσουν τα τελευταία χρόνια του μαζί. Ο Armin είναι πιθανώς νεκρός, ενώ η Marley ετοιμάζεται να διαπράξει τη δική της γενοκτονία απέναντι στους Eldians. Κι όμως, οι δύο αγαπημένοι εδώ βρίσκουν γαλήνη.
Πολλές αντιστοιχίες με την αρχή της σειράς συμβαίνουν εδώ. Η Mikasa κλαίει χωρίς να ξέρει γιατί, τα πουλιά πετούν ελεύθερα στον ουρανό, ενώ το κασκόλ της είναι εκεί, πάντα μαζί της, όπως παλιά. Αυτή δεν είναι η πραγματικότητά όμως. Ο Eren λέει στη Mikasa να πετάξει αυτό το κασκόλ μόλις ο ίδιος πεθάνει, ενώ στο κανονικό timeline η Mikasa το ξαναφοράει, έτοιμη να επιτεθεί στον άνθρωπο που αγαπάει όσο κανέναν στον κόσμο.
Εξαιρετική γραφή και σκηνοθεσία που μας φέρνουν με τον σκληρότερο τρόπο μπροστά στην παγερή αλήθεια. Η Mikasa πρέπει να σκοτώσει τον Eren. Σε μια αλληλουχία σκηνών που οδηγούν την πολεμίστρια μπροστά στο σώμα του Eren στον Ιδρυτικό Τιτάνα, η Mikasa επιτίθεται, ο Eren ανοίγει τα μάτια του μόνο για την αντικρίσει μια τελευταία φορά, πριν η ζωή του τελειώσει από το δικό της χέρι.
Καθώς η Mikasa δίνει το πρώτο και τελευταίο φιλί της στο κομμένο κεφάλι του Eren, η Ymir κοιτάει προσεκτικά και έπειτα από λίγο η δύναμη των Τιτάνων παύει να υπάρχει. Και εδώ είναι το σημείο που, προσωπικά, θεωρώ πως έπρεπε να αναπτυχθεί λίγο περισσότερο. Μας γίνεται φανερό από τη συζήτηση του Eren με τον Armin πως η Ymir, η πρώτη Τιτάνας, ήταν βαθιά ερωτευμένη με τον Βασιλιά Fritz, παρά τον απαίσιο τρόπο με τον οποίο της φερόταν (κάτι σαν Σύνδρομο της Στοκχόλμης). Έτσι, επί 2000 χρόνια έμεινε πιστή στη θέληση του, φτιάχνοντας Τιτάνες από τα Paths και διατηρώντας τη δύναμη αυτή για χάρη του. Η Ymir λοιπόν, βλέποντας την Mikasa να έχει το θάρρος να σκοτώσει αυτόν που αγαπάει, βλέπει τον διαφορετικό δρόμο που θα μπορούσε να ακολουθήσει και απελευθερώνεται (αυτή ήταν και η αιτία των πονοκεφάλων της, καθώς παρακολουθούσε τον τρόπο σκέψης της). Το concept είναι εξαιρετικό, αλλά νομίζω πως παρουσιάστηκε αρκετά βιαστικά στο φινάλε. Θα μπορούσε να δοθεί λίγο περισσότερη βάση στην Ymir σαν χαρακτήρα και έτσι να είναι ακόμα πιο έντονη η αντιπαράθεση μεταξύ των αποφάσεων Ymir και Mikasa. Αλλά, λεπτομέρειες.
Το Τέλος
Η σειρά τελειώνει όπως άρχισε. Η Mikasa θάβει το κεφάλι του Eren κάτω από το δέντρο στο οποίο τον είδαμε να κοιμάται στο πρώτο κιόλας επεισόδιο. Η Δύναμη των Τιτάνων δεν υπάρχει πια. Το σχέδιο του Eren εν μέρει πέτυχε καθώς κανείς δεν μπορεί να αντεπιτεθεί στους Eldians, μετά την χαοτική καταστροφή που επήλθε. Οι Eldians της Μάχης του Παραδείσου και της Γης φτάνουν στο Paradis ως πρέσβεις ειρήνης, προσπαθώντας να αποτρέψουν μελλοντικούς πολέμους. Και όλα τελειώνουν καθώς ένα πουλί (το διαχρονικό σύμβολο της σειράς) σφίγγει το κασκόλ της Mikasa πάνω από τον τάφο του Eren, σε άλλη μια συμβολική σκηνή που μας θυμίζει πως στο τέλος ο Eren έκανε ό,τι έκανε για να δώσει μια καλή ζωή στους φίλους του. Και το πέτυχε.
Τα χρόνια περνούν. Η Mikasa επισκέπτεται τον τάφο με την οικογένειά της πριν και η ίδια θαφτεί εκεί σε μεγάλη ηλικία, φορώντας ακόμα το κασκόλ που της χάρισε ο Eren. Το Paradis εξελίσσεται και ακμάζει. Φτάνει στη σύγχρονη εποχή και ακόμα παραπέρα, μέχρι ο κύκλος της βίας να επιστρέψει και έπειτα από εκατοντάδες χρόνια να καταστραφεί από σύγχρονη τεχνολογία και την τάση του ανθρώπου να καταφεύγει ξανά και ξανά στον πόλεμο, παρά τα όσα έχει χάσει από αυτόν. Στη δυστοπική πραγματικότητα του μέλλοντος, ανάμεσα στα ερείπια των ουρανοξυστών του Paradis, μόνο το δέντρο του Eren και της Mikasa παραμένουν, έχοντας αποκτήσει τεράστιο μέγεθος.
Μέχρι που ένα παιδί που έχει επιβιώσει, περάσει την κουφάλα του δέντρου μαζί με τον σκύλο του, όπως έκανε κάποτε η Ymir πριν έρθει σε επαφή με το πλάσμα που της χάρισε τη δύναμη του Ιδρυτικού Τιτάνα. Ίσως, στο μέλλον η ιστορία να επαναληφθεί για άλλη μια φορά, όπως γίνεται αρκετά συχνά με τα λάθη της ανθρωπότητας.
Επίλογος
Πέρα από ελάχιστες λεπτομέρειες, το φινάλε του Attack on Titan ήταν εξαιρετικό. Τα κακώς κείμενα από το manga διορθώθηκαν και δόθηκε μεγαλύτερη βαρύτητα στο πραγματικό μήνυμα της σειράς. Η ανθρωπότητα του AoT δεν διαφέρει καθόλου από τις κανονικές ζωές μας. Η βία και ο πόλεμος είναι δυστυχώς προδιαγεγραμμένα να συμβούν ξανά, γιατί ο άνθρωπος δεν βρίσκει άλλον τρόπο να επιλύσει τα προβλήματά του. Ακόμα και ένα τόσο μακροσκελές και αιματηρό σχέδιο σαν του Eren δεν μπορεί παρά να προσφέρει παρά μόνο μερικούς αιώνες ειρήνης μετά την σχεδόν απόλυτη εξάλειψη του πληθυσμού της Γης.
Όμως, το φινάλε με το παιδί και τον σκύλο μου θύμισε κάτι ακόμα. Πως ο άνθρωπος παρά τα δεινά που προκαλεί ο ένας στον άλλο, είναι ανθεκτικός. Μπορεί να επιβιώσει, να ελπίσει ξανά και, ποιος ξέρει, ίσως στο μακρινό μέλλον, το πέρασμα από την κουφάλα του αρχαίου δέντρου του Eren να σηματοδοτήσει τη σωτηρία της ανθρωπότητας.
